پس از انتقاد «۵۰ نماینده ادوار اقوام حامی روحانی» از عملکرد علی یونسی، دستیار ویژه حسن روحانی، در امور اقوام و اقلیت‌های دینی، گر چه وی این خبر را رد کرد، به نظر می‌رسد حامیان دولت یازدهم در تلاش هستند تا افکار عمومی را متوجه برنامه‌های رئیس‌جمهوری ایران برای اقلیت‌های قومی کنند.
علاوه بر دیدگاه‌های فعالان سیاسی حامی اصلاح‌طلبان درباره اهمیت حقوق اقلیت‌های قومی در خبرگزاری‌های مختلف، حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران روز سه‌شنبه ۲۶ فروردین‌ماه ۱۳۹۳ با چندین وعده و طرح اجرا نشده برای یک سفر دو روزه به زاهدان رفته است. روحانی که همراه با خانواده‌اش به این سفر رفته، علاوه بر زاهدان به شهرهای زابل و چابهار هم خواهد رفت.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، رئیس‌جمهوری ایران صبح سه‌شنبه در جمع شماری از مردم زاهدان در ورزشگاه ۱۷ شهریور با اشاره به حادثه گروگان‌گیری مرزبانان از مردم، علمای شیعه و سنی و بزرگان این استان به دلیل تلاش برای آزادی مرزبانان تشکر کرد.
روحانی بدون اشاره به واقعیت‌های موجود و مشکلات اقلیت‌های قومی و مذهبی در ایران، مانند «محدودیت‌های تاسیس مسجد برای اهل سنت» و ممنوعیت در «کسب و کار» و «تحصیل دانشگاهی» تعدادی از سنی ها در ایران گفت: «ما در این کشور شهروند درجه دو نداریم و در این کشور شایسته‌سالاری حاکم است.»
وی در ادامه گفت: «مردم این استان اعم از بلوچ یا سیستانی و اعم از پیروان اهل بیت یا پیروان اهل سنت همه زیر پرچم ایران عزیز و اسلام عزیز گرد آمده‌اند و ما افتخار می‌کنیم پیرو قرآن مجید و سنت پیامبر اسلام هستیم.»
دولت در برابر مشکلات استانی
حسن روحانی با اشاره به اینکه برخی فکر می‌کنند استان سیستان و بلوچستان «یعنی محرومیت، طوفان‌های شن و ناامنی»، به ظرفیت‌های معدنی، تجاری، ترانزیتی، کشاورزی و آبزیان این استان اشاره کرد و گفت: «باید این استان از نو شناخته شود.»
رئیس‌جمهوری ایران، مردم را مسئول تامین امنیت استان سیستان و بلوچستان خواند و بی‌اشاره به اینکه بسیاری از نکات مطرح شده در قانون اساسی پیرامون حقوق اقلیت‌های قومی و دینی در ایران اجرا نمی‌شود، گفت: «نیروهای مسلح کمک شما در ایجاد امنیت پایدار در این سرزمین هستند. تمام اقوام، طوایف و پیروان مذاهب همه باید برای تامین امنیت این سرزمین دست به دست هم دهند، زیرا ما همه تابع قانون اساسی بوده و زیر پرچم انقلاب و رهبری هستیم و در قانون اساسی این نظام هیچ تفاوتی بین اقوام وجود ندارد و همه از حقوق شهروندی برابری برخوردارند.»
یکی از انتقادهای فعالان اقلیت‌های قومی ازجمله این است که حکومت برای اداره مناطق مختلف ایران، از کارشناسان و دانش‌آموختگان بومی استفاده نمی‌کند. روحانی اما با حذف این مسئله، در سخنان خود گفت: «من خوشحالم که در این استان هم معاون استاندار شیعه و هم از اهل سنت داریم. من خوشحالم که هم فرماندار شیعه و هم فرماندار اهل سنت و هم فرماندار مرد و هم فرماندار زن داریم. ما تفاوتی میان پیروان مذاهب، اقوام و جنسیت قائل نیستیم.»
رئیس دولت یازدهم در سخنان خود به مردم سیستان و بلوچستان وعدههای متعدد برای ساماندهی این استان داد و گفت در دولت یازدهم تحولاتی در زمینه «گازرسانی به ایرانشهر، زاهدان، خاش، زابل و چابهار»، «آبرسانی»، «توسعه معادن و بنادر و راه‌آهن» و «ترانزیت در استان سیستان و بلوچستان» رخ خواهد داد. به گفته وی همزمان با این سفر، تلاش برای کشف و شناسایی معادن ذی‌قیمت مس، روی، قلع، طلا و آهن استان شروع می‌شود و هشت گروه شناسایی برای استخراج معادن این استان آغاز به کار می‌کنند.
روحانی که در یازدهمین انتخابات ریاست جمهوری بیشترین رای موافق را از مناطق اقلیت‌نشین گرفته بود، پیشاپیش درباره تلاش هایی که وعده اجرای آنها را در آینده داده است گفت: «تلاش ما نه به خاطر این است که شما بیشترین رای خود را در انتخابات ریاست‌جمهوری به خط اعتدال دادید که البته آرای شما برای من افتخار است اما اگر مردم این استان حتی یک رای هم به من نمی‌دادند ما باز هم توسعه استان را وظیفه خود می‌دانستیم.»
در این سفر، کاروانی حسن روحانی را همراهی می کند: محمد نهاوندیان، رئیس دفتر ریاست جمهوری، الهام امین‌زاده، معاون حقوقی رئیس جمهوری، شهیندخت مولاوردی معاون امور زنان، علی جنتی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، عباس آخوندی، وزیر مسکن و شهرسازی و حسین فریدون، دستیار ویژه رئیس جمهوری.
عباسعلی سلیمانی، نماینده ولی فقیه در استان، علی‌اوسط هاشمی استاندار سیستان و بلوچستان، امام جمعه اهل سنت زاهدان و عبدالحمید اسماعیل زهی، عضو مجمع نمایندگان استان نیز به مناسبت سفر رئیس‌جمهوری به این استان بیانیه مشترکی صادر کردند.
آنها در این بیانیه ابراز امیدواری کرده‌اند که سفر روحانی به استان سیستان و بلوچستان، «گشایشگر افق‌های جدید توسعه و پیشرفت» برای کسانی باشد که در میدان‌های مختلف سیاسی و اجتماعی فعالیت می‌کنند.
سفر حسن روحانی به استان سیستان و بلوچستان نخستین سفر وی در سال جدید به حساب می‌آید. او از سه سفر استانی خود، دو سفر را به مناطق اقلیت‌نشین ایران اختصاص داده است.
توجه به اقلیت‌های قومی و افکار عمومی
این روزها همزمان با سفر حسن روحانی به سیستان و بلوچستان، حامیان دولت یازدهم در تلاش هستند تا افکار عمومی را متوجه برنامه‌های رئیس‌جمهوری ایران برای اقلیت‌های قومی کنند.
محمد زارع فومنی، دبیرکل حزب مردمی اصلاحات در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به لزوم رعایت حقوق اقلیت‌های قومی و مذهبی در کشور، گفته است: «امروز در ایران بسیاری از حقوق اقلیت‌ها رعایت می‌شود اما مشاهده می‌کنیم که رعایت برخی از حقوق آنها گاه با موانعی روبه‌رو است؛ به همین جهت امروز این احساس نیاز می‌شود که مسئولان و دولتمردان ضمن احترام به تمامی حقوق اقلیت‌های قومی و مذهبی به آنها توجه ویژه‌ای داشته باشند.»
داریوش قنبری، عضو شورای مرکزی حزب مردم‌سالاری نیز با اشاره به نوع نگاه حکومت مرکزی به اقلیت‌های قومی و مذهبی گفته است: «اینکه امروز برخی مناطق احساس می‌کنند که نخبگان آنها در پست‌های ملی کمتر استفاده می‌کنند، یک تهدید جدی است که دولتمردان و دلسوزان باید این موضوع را مورد توجه خود قرار دهند؛ چراکه بحث احساس نابرابری و تبعیض در کنار مداخلات خارجی‌ها همواره بهانه‌ای برای ایجاد خطر در هویت ایرانی بوده است.»
وعدههای روحانی به اقلیت‌ها
سفر حسن روحانی به استان سیستان و بلوچستان اگرچه تحت تدابیر شدید امنیتی، اما با استقبال مردم منطقه رو به رو شده است. به نظر می‌رسد این استقبال در استان‌هایی که محل سکونت بخشی از اقلیت‌هاست، به وعده‌هایی ربط دارد که به مردم این مناطق داده بود.
او در کارزار انتخاباتی، بیانیه شماره سه خود را که در ده بند جداگانه تنظیم شده بود، به مسئله اقلیت‌ها در ایران اختصاص داد.
رفع تبعیض یکی از بندهای بیانیه شماره سه بود که بر «تدوین قوانین لازم برای اجرای کامل قانون اساسی به‌ویژه اصول ٣، ١٢، ١۵، ١٩، ٢٢ … به منظور رفع تبعیض» تاکید داشت.
حسن روحانی در بند ۹ این بیانیه گفته بود: «تغییر نگاه امنیتی نسبت به اقوام و فرهنگ‌های ایرانی و تبدیل ساختار و روش‌های سیاسی- امنیتی به نظام مدیریت علمی و کارآمد، به منظور استفاده بهینه از منابع بکر و سرشار مادی و انسانی این مناطق.»
با این حال اگر چه دولت یازدهم بر رفع تبعیض‌ها و برداشتن نگاه امنیتی در مناطق اقلیتی در سال ۱۳۹۲ تاکید کرد، اما پس از روی کار آمدن حسن روحانی ۲۵ زندانی عرب، کرد و بلوچ به دار آویخته شدند.
احمد شهید، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد ایران، در آخرین گزارش خود از اعدام و نقض حقوق اقلیت‌های قومی انتقاد کرده بود.
پیش‌تر علی یونسی در پاسخ به پرسش خبرگزاری ایسنا در پیوند با مسأله زندانیان در مناطق اقلیتی گفته بود: «اگر چنین زندانیانی باشند، ما حتماً پیگیر احوالات آنها خواهیم بود.»
دستیار روحانی در حوزه اقلیت‌ها گفته بود: «خیلی چیز‌ها در دست آقای روحانی نیست. بالاخره قوه قضائیه تشکیلاتی است که کار خودش را انجام میدهد. یعنی بخش زیادی از این مسائل در اختیار دولت نیست. بنابراین حل این مسائل زمان میبرد. اقدام دولت تنها میتواند بخشی از مسائل را حل کند. خیلی از مسائل به دولت مربوط نیست.»
چندی پیش ۵۰ نماینده ادوار اقوام حامی روحانی از عملکرد علی یونسی انتقاد کردند.
آنان در اعتراض خود تاکید کردند علی یونسی توانایی‌های لازم را در پیشبرد امور اقوام و اقلیت‌های دینی ندارد.
رادیو زمانه
